بررسی عوامل موثر بر فقر مطلق در مناطق شهری و روستایی استان خراسان جنوبی

چکیده فقر از جمله پدیده های قابل توجهی است که از دیرباز، همواره ذهن پژوهشگران و محققین توسعه و رفاه را به خود جلب نموده، تا در پی راه حلی جهت کاهش و ریشه کن نمودن آن برآیند. در این میان تلاش محققین مطالعات فقر آن است که بتوانند عواملی را که موجب تشدید یا تضعیف این معضل می شود ، شناسایی کنند. این مطالعه به بررسی عوامل موثر بر فقر یکی از استان های سالمند کشور (استان خراسان جنوبی) می پردازد. نتایج مطالعه حاضر می تواند توسط سیاست گذاران، برای ارتقا رفاه استان مورد استفاده قرار گیرد. با این هدف، در ابتدا خط فقر مطلق به تفکیک مناطق روستایی و شهری استان خراسان جنوبی بر پایه ی داده های هزینهای استخراج شده از داده های طرح هزینه و درآمد خانوارهای استان خراسان جنوبی در سال 1389 که توسط مرکز آمار و اطلاعات ایران گردآوری شده، برآورد می شود. در این پیمایش 533 خانوار نمونه روستایی و 593 خانوار نمونه شهری در نمونه آماری حضور دارند. در ادامه با استفاده از خط فقر برآورد شده و به کارگیری مدل توبیت، به منظور بررسی عوامل تعیین کننده ی سطح فقر، تأثیر متغیرهای بعد و تعداد افراد باسواد خانوار، سواد، مدرک تحصیلی، وضع فعالیت و زناشویی سرپرست خانوار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که برای مناطق شهری تمامی متغیرهای توضیحی مشخص شده در مدل، به استثنای سواد سرپرست خانوار، بر فقر شهری استان اثرگذارند. برای مناطق روستایی نیز، متغیرهای تعداد افراد باسواد خانوار و وضع زناشویی سرپرست خانوار، اثرگذاری چندانی نداشته و باقی متغیر‎های توضیحی مشخص شده در مدل یعنی بعد خانوار، سواد، مدرک تحصیلی و وضع فعالیت سرپرست خانوار در سطح 98% تاثیر معنی داری بر فقر دارند. واژگان کلیدی: خط فقر، فقر مطلق، هزینه ی خانوار، عوامل موثر بر فقر، مدل توبیت، خراسان جنوبی